Domates ve Biberlerde Çiçek Burnu Çürüklüğünü Yönetmek

 

Domates, biber ve patlıcanlarında "Blossom End Rot (BER)" sorunuyla sık sık karşı karşıya kalıyoruz. BER, meyvenin çiçek ucunda kalsiyum eksikliğinden kaynaklanan fizyolojik bir bozukluktur. Mantar, bakteri veya diğer canlı hastalık mikroorganizmalarından kaynaklanmaz. BER ayrıca domatesgiller ailesinden olmayan balkabağı, dolma kabak ve karpuz gibi bitkilerde de görülebilir. 

Belirtiler:

BER semptomları ilk olarak açık ten rengi, suya batırılmış yaralar şeklinde ortaya çıkar. Genellikle meyvenin ucunda, biberde bazen meyvenin yanında da görülür. Daha sonra büyüyerek siyahlaşır. Domateste BER ilerledikçe meyve içinde siyah yaralar gelişebilir. Her ikisinin belirtileri benzer görünebileceği için, yetiştiriciler, BER ile güneş yanığını karıştırabilir. Güneş yanığı genellikle meyvenin güneşe bakan kalan tarafında görülür, çiçek burnu çürüklüğü ise açık olmayan meyve yüzeylerinde ve çoğunlukla çiçek ucunda meydana gelir. 

 

Çiçek Burnu Çürüklüğü'ne ne sebep olur:

BER durumunda kalsiyum eksikliğinden dolayı çiçek ucundaki meyve dokusu çöker, rengi koyulaşır. Kalsiyum su ile topraktan bitkiye geçer. Meyvenin çiçek ucu kalsiyum birikiminin meydana geldiği en uzak nokta olduğundan, daha büyük meyveler ve daha uzun meyveler daha duyarlıdır. Meyvelerde erken hızlı hücre bölünmesi evresindeki kalsiyum eksikliği, meyve genişledikçe devam eder ve tam oluşmuş meyvede BER semptomlarına yol açar. Araştırma sonuçları, meyvelerdeki çiçek burnu çürüklüğü belirtilerinin, kalsiyum eksikliği meydana geldikten iki hafta sonra görünür hale geldiğini göstermektedir.

Bitki tarafından iki değerlikli bir katyon (Ca + 2) olarak kalsiyum alınır. Toprak partiküllerinde bulunan kalsiyum önce toprak çözeltisine geçer ve daha sonra difüzyon ve kütle akışı ile bitki kökleri tarafından alınır. Bitki kökü içinde kalsiyum ksileme (su ileten damarlara) doğru hareket eder. Kalsiyumun sürekli olarak emilmesi ve ksilem boyunca hareketi için, suyun bitkinin içine ve üstüne sürekli hareketi olması gerekir. Aynı zamanda topraktan sürekli bir kalsiyum kaynağı gerektirir. 

Ülkemizdeki çoğu toprak, düzgün bitki büyümesini desteklemek için kireçleme uygulamaları yoluyla yeterli kalsiyuma sahiptir, ancak yine de BER'i ​​gözlemliyoruz. Birincil nedeni, kalsiyumun bitkilere yetersiz hareket etmesidir. Kök ve bitki büyümesini etkileyen faktörler, kalsiyum hareketini önemli ölçüde etkileyebilir. Örneklerden bazıları uygunsuz sulama, doymuş topraklar (düşük oksijen, kök fonksiyonunu sınırlar), kök patojenleri, toprak sıkışması, toprak sıcaklığı ve toprak pH'ı gibi kök büyümesini etkileyen faktörler. 

Toprak pH'sı 6.0'ın altına inmeye başladığında kalsiyum mevcudiyeti azalır. Yüksek kök bölgesi sıcaklıkları, özellikle siyah plastik malç kullandığımızda kök büyümesini ve kalsiyum alımını da sınırlayabilir. Bitki içinde kalsiyum için bir iç rekabet de vardır. Terleme yapraklar yoluyla gerçekleştiğinden, genellikle çok daha düşük terleme oranına sahip meyvelere göre burada daha fazla kalsiyum bulunur. Özellikle siyah plastik malç kullandığımızda kök büyümesini ve kalsiyum alımını da sınırlayabilir.

Sürekli kalsiyum desteği sağlamak için bitkilere uygun zamanda ve uygun miktarda su sağlanmalıdır. Daha uzun sulama aralıkları su alımını azaltır ve bitkilerin solmasına ve bu da kalsiyum alımını ciddi şekilde kısıtlayabilir.

 BER ile nasıl mücadele edilir:

Toprak analizi yapmak, organik madde, pH, katyon değişim kapasitesi ve P, K, Ca ve Mg gibi besin konsantrasyonu gibi önemli toprak özelliklerini belgelemek için kritik bir adımdır. Düşük pH'lı topraklar, en temel makro ve mikro besin maddelerinin mevcudiyeti için optimum pH olan 6,5'lik bir hedef pH'a ulaşmak için kireçlenmelidir. Kalsiyum konsantrasyonunun düşük olduğu topraklarda, sulama yoluyla ilave çözünür kalsiyum uygulamak, kalsiyumun en baştan uygulanması şartıyla çiçek ve çürümeyi azaltmaya yardımcı olabilir. Yine, sulamanın da uygun şekilde yönetilmesi gerektiği gerçeğini vurgulamak önemlidir (yeterli miktarlarda eşit olarak uygulanır). Toprak nem sensörlerini kullanmak sulamaya karar vermede yardımcı olur.

Pek çok yetiştirici çiçek burnu çürüklüğüne hazırlıksız yakalanır ve ​​yalnızca birinci veya ikinci hasat sırasında farkedipr yapraktan kalsiyum uygulamalarına başvurma eğilimindedir. Yapraktan uygulamalar, çok genç gelişen meyvelere uygulandığında ancak kısmen etkilidir. Meyveler, özellikle mumsu bir tabaka oluştuğunda çok fazla kalsiyum emmezler. Yaprak uygulamaları yapılırsa, genç meyve ve gelişim aşamasında, dönüm başına 1-1,5 kg. kalsiyum (Ca) uygulaması önerilir. Bu uygulamalar için kalsiyum nitrat veya kalsiyum klorür kullanılabilir.

Sonuç olarak, BER oluşumunu sınırlamanın anahtarları, 

1) zamanında sulama yapmak ve optimum su sağlamak, 

2) olumsuz koşullar nedeniyle (toprak sıkışması, patojenler) kök büyümesinin etkilenmemesi 

3) toprak pH'ının uygun şekilde muhafaza edilmesidir

 

ELEKTROCULTURE FARMING

Eminim şimdiye kadar çoğumuz bu terimi duymadı. ELEKTRO ÇİFTÇİLİK 

Merak etmeyin, yakında instagram ve facebookta takip ettiğimiz çoğu hobi bahçeciliği hesabı bize elektrokültür çiftçilik hakkında bolca bilgi verir. Pek çok kişi bir kaç gün içinde bahçelerine bakır kablo sarılmış odun saplamaya başlar.

Herkes uzman edasına bürünür. Oysa bugüne kadar onlar böyle bir konudan haberdar bile değildi.

....

Bu furya başlayıp kafanızı karıştırmadan aylardır elektro farming konusunda okuduklarımdan anladığım kadarıyla kısa bir bilgi vereyim.

....

Sistemin çalışma prensibi için son yıllarda yapılan bilimsel çalışmaların bir tahmini var.

Bitkileri fırtına ve yağmur geleceği konusunda kandırmak... Böylece bitkiler nasılsa yağmur geliyor diye toprakta zor günlerde kullanacağı su ve gübreyi kullanmaya teşvik edilmiş oluyor (muş).

Hikaye böyle uzayıp gidiyor.

Bereket, iyilik ve güzellik hep sizinle olsun.

Bahçemizde Beşinci Yıla Girerken

Bilmeyenler için hatırlatayım, Sinop'ta 2019 yılı başında 1367 m2 bir arsa sahibi olmuştuk. Yaklaşık 40 meyve fidanı dikip 24 m2 mütevazi bir kulübe yaptık. Bir köşede 200 m2 alanı sebze bahçesi için ayırdık. Bahçe 280-300 rakima sahip ve güneydoğuya meyilli.

Geçen dört yılda neler oldu, tek tek yazayım.

Öncelikle Covid19 pandemisi nedeniyle şehir dışında bahçe ve başımızı sokacak bir çatı sahibi olmak ayrıcalık haline geldi. Bu yönden çok şanslıyız, genelin aksine çok keyifli ve özgür bir dönem geçirdik. Ayrıca bu dört yılda arazi fiyatları tam 20 kat arttı. Dolayısıyla bir yatırım olarak düşünülseydi getirileri gayet olumluydu.

Biri dışarıda (tenekeden),  biri kulübe içinde (emaye) iki kuzinemiz var. Isınma dışında ekmek, yemek, ketçap, salça, konserve, turşu, reçel, marmelat vs yapımında doya doya kullanıyoruz.

Bahçede ilk işimiz meyve ağaçlarını dikmek olmuştu. Dikerken 6x3m çapraz dizilim mesafesi kullandık. Şimdilik sorun yok. 

Armut, şeftali, badem, dut, kiraz çeşitleri çok olumlu performans gösterdi. Her biri yüzlerce kaliteli meyve veriyor.

Erik çeşitleri, cennet hurması, nar, malta eriği, fındıklar, ceviz çeşitleri orta gelişim gösterdi. 

Kivi, incir, böğürtlen, üzüm çeşitleri su imkanımızın kısıtlı olması, mandalina, limon, greyfurt ve zeytinler iklimin yeterince uygun olmaması nedeniyle zayıf gelişim gösterdi. Ölen kuruyan olmadı. Gojiberry, bambu, ıhlamur, iğde, pikan cevizi sonradan ilave edildi. Iyi gelişti.

Bu arada kulubenin arkasına ve bahçeye giriş yoluna istinat duvarı yaptırdık. Bu sayede kulubenin arkasında geniş bir banyo, minik bir mutfak, kiler ve dış mutfak alanı oluştu.

Yavaş yavaş çiçekler için alan oluşturarak, küçük peyzaj düzenlemeleri yaparak yuvamızı renklendiriyoruz.

Bir tavugumuz var, yakında dört adet olacaklar. Haftada en az bir kere bahçeye giderek bakımlarını yapıyoruz.

Sebze ekimi konusuna gelince;

Sarımsak, soğan, patates, nohut, bezelye, bakla, enginar, pırasa ve lahana hepsinden daha  verimli. Marul, tere gibi yeşillikler sulama yapmadan zayıf gelişiyor.

Fasülye, biber ve salatalık sonuçları orta karar. Patlıcan, kavun, karpuz, bamya nispeten zayıf. 

Bolca domates dikiyoruz. 30 farklı çeşit ata yadigarı domates tohumu topladık. Renkli ve fantazi domatesleri bol dikmenin zaman ve emek kaybı olduğunu fark ettik. Artık fantazi çeşitlerin bazılarını iki kök dikip salça ve konserve için uygun çeşitlere ağırlık vereceğiz. 

Domateste sulama yapmadığımız için taze tüketim dışında fazla bir şey kalmıyor.  Bu yıl damla sulama ve toprak düzenlemesi ile daha fazla verim alacağımızı düşünüyorum. Toprağın organik madde miktarını artırmamız gerekiyor. Tüm atıkları kompost oluşturmak için kullanıyoruz. Bir miktar da çiftlik gübresi kullanıyoruz ama yeterli olmuyor.

Bu arada yeni 50 kök safran, 10 kök lavanta diktik. Maksat bahçe renklensin.

---

Genel olarak baktığımızda iyi ki bu bahçeye sahip olmuşuz diyebilirim.

Öğrenmeye devam ediyoruz. Internette çok fazla abartı ve bilgi kirliliği var. 

Bahçe 12 ay emek istiyor. Her şeyin vaktini takip etmek ve her şeyi zamanında yapmamız gerekiyor. 

Emeklerin boşa gitmemesi ve bıkkınlık oluşmaması için modern kaynaklardan önce yöredeki bahçe sahiplerinin reçetelerini anlayıp uygulamak daha doğru. Daha sonra ABD, İtalya ve İspanya kaynakları başta olmak üzere modern reçeteleri peyderpey uygularsınız. 

Sosyal medyada rating için her şeyi abartan, sadece satın aldıkları hizmet ve ekipmanlara dayalı gösteriler içeren Türkiye'den uygulamaları pek fazla kâle almayın. Buğday derneği yayınları ve abartısız emeğe dayalı kaliteli kaynaklar bunların dışında tabii.

Son bir konu: daha önce burada yazdım, tohumluk yetiştirme,  toplama ve muhafaza konusunda titiz olmayan kişilerden tohum almayın ve verimsiz, hiç bir özelliği olmayan kötü tohumları atalık tohum diye ekip yorulmayın. Çevremiz birbiriyle çapraz döllenme yapan çeşitleri bir arada dikip binlerce yıllık gen hazinesini hibrit (melez) ve bozuk hale getiren ve bunun farkında bile olmayan tohum satıcıları ile dolu.

Öküz-Yüreği Domates

Büyük ve bol etli meyveleri nedeniyle değerli bir çeşit olan öküzyüreği (Oxheart) domatesleri genellikle kalbi andıran geniş üçgen bir şekle sahiptir. Bazen manda yüreği domatesi olarak da adlandırılan Oxheart domatesleri, çeşitli renkleri bulunan ata yadigarı çeşitlerdir.

Çeşitler farklı ülkelerde ortaya çıkmıştır ve zengin, karmaşık tatlara sahiptir. Bazı Oxheart domatesleri bölmeli veya dikdörtgen şeklinde olabilir. Bu şekil çeşitliliği, aynı bitkide bile değişebilir.

Bitki Şekli ve Yetişme İstekleri

Öküzyüreği domates bitkileri genellikle eğreltiotu benzeri, oldukça ince uzun yapraklara sahiptir. Fideler, diğer domatesler içindeki geniş yapraklı ve dik büyüme alışkanlıklarına sahip çeşitler kadar sağlam görünmeyebilir, ancak bol miktarda domates verirler. Tüm Öküzyüreği domatesleri düzensiz bir büyümeye sahiptir. Bu da yaşamları boyunca büyümeyi bırakmadıkları, çiçek açmaya ve meyve üretmeye devam ettikleri anlamına gelir. Bahçeye (seraya değil) diktiğinizde Öküzyüreği domateslerini bir kazık veya domates kafesi ile desteklemelisiniz.

Pembe Meyveli Çeşitler

Birkaç öküzyüreği domates çeşidi pembe meyvelidir.

• "Rus Anna" çeşidi, her biri 250 ila 500 gr ağırlığındaki iki ila üç domatesten oluşan salkımlara sahiptir . Bu çeşit erken meyve olgunlaşması avantajına sahiptir ve ekimden 65 ila 70 gün sonra domates üretir.

• "Manda Yüreği", 87 günde 900 gr ağırlığında meyveler veren eski bir Rus çeşididir .
• "Dev Öküzyüreği", dal uçlarında iki ila yedi adet 360gr ila 1 kiloluk meyveden oluşan kümeler taşıyan yüksek verimliliğe sahiptir.

Kırmızı meyveli Çeşitler

"Reif İtalyan Kalbi", 270 ila 450 gram ağırlığında kırmızı, kalp şeklinde meyveler üretir . 90 günde olgunlaşan bu çeşidin olağanüstü büyük çiçekleri vardır. 78 günde olgunlaşan 300 ila 360 gr ağırlığında daha küçük çiçekler ve meyveler içeren "Reif Kırmızı Kalp"e benzer .

Sarı Meyveler

1900'lerin başlarına dayanan bir ata yadigarı olan "Yellow Oxheart" (Sarı Öküzyüreği), ABD, Virginia'daki bir aileden geliyor. Etli, sarı olan meyveler zengin bir tada ve iyi bir lezzet dengesine sahiptir . Yaklaşık 450 gr ağırlığındaki meyvesi 79 günde olgunlaşır.

Siyah Meyveler

Ata yadigarı, yuvarlak şekilli Kırım Karası domatesinden geliştirilen "Brad's Black Heart", (Brad'ın kara kalbi) 75 günde olgunlaşan yumruk büyüklüğünde, yürek şeklinde meyvelere sahiptir. Karmaşık, toprağımsı, zengin lezzetli "Kırım Karası" na benzer. Domatesler koyu, yeşilimsi kırmızı bir renge sahiptir.

Yetiştirme Koşulları

Diğer domates türlerinde olduğu gibi, Öküzyüreği çeşitleri de yıllık olarak yetiştirilen hassas uzun ömürlü bitkilerdir. Dışarıya dikmeden önce tüm don tehlikesi geçene kadar bekleyin. Günde en az sekiz saat güneşe ve organik madde bakımından zengin, iyi drene olan toprağa ihtiyaçları vardır. Onları bahçeye dikmeden önce, toprağı kompost veya yanmış çiftlik gübresiyle zenginleştirin. Domatesleri dikerken kazık veya domates kafesleri sağlayın. Çeşide bağlı olarak dikim aralığı 60-100 cm arasındadır.

Sulama İhtiyaçları

Düzenli, derin sulama en iyisidir. Derin, geniş köklenmeyi teşvik etmek için su toprağa 20 ila 25 cm nüfuz etmelidir . Yaz sıcaklıklarının ılımlı olduğu yerlerde, domateslerin haftada yaklaşık 3 cm/m2 suya ihtiyacı vardır. Yazları sıcak ve kurak geçen bölgelerde su ihtiyacı haftada 6 cm'ye kadar çıkar. Yağmur yeterli değilse, genel sulama yönergeleri, domatesler kumlu topraklarda her dört ila beş günde bir ve daha ağır topraklarda her yedi ila 10 günde birdir.

Gübreleme Domatesleri

Azot oranı yüksek gübreler kullanmaktan kaçının çünkü bu, meyve oluşumundan ziyade yaprak ve gövde büyümesini teşvik eder. Domatesleri diktiğinizde ve sonrasında her iki haftada bir çiftlik gübresi şerbetiyle gübreleyin. 3-4 litre su ile karıştırılmış 1 yemek kaşığı oranında organik bir ürün kullanabilirsiniz . Domatesin etrafındaki toprağı tamamen ıslatmalısınız.

Bağda Bahçede Güneş Enerjisi Elektriği Kullanımı

GEREKLİ, YARARLI VE KARLI MI?
Cevap: Koskocaman bir EVET
Güneş enerjisi ile üretilen elektriği kullanmamız için, bağımızın bahçemizin elektrik şebekelerinden uzakta olmasına da gerek yok. Yeterince geniş bahçeniz varsa, şehrin göbeğinde bile güneş enerjisi ile ürettiğiniz elektriği kullanmak gerekli, yararlı ve karlıdır.

NEREDEN ALACAĞIM, NASIL KURACAĞIM?
Aşağıda verilen bilgiler doğrultusunda sisteminize karar verdiğinizde, internette pek çok yerde bu malzemeleri tek tek veya paket olarak satın alabilirsiniz. Eli tornavida tutan herkes bu sistemleri kendisi mone edebilir. Kablo renkleri, + ve - kutuplara dikkat etmek yeterlidir.

NE KADAR ELEKTRİK ÜRETEBİLİR, BUNUNLA NE ÇALIŞTIRABİLİRİZ?
Teorik olarak ne kadar geniş bir alana güneş paneli yerleştirebilir ve bu işe ne kadar çok para ayırabilirseniz, o kadar çok elektrik üretebilirsiniz.

BAHÇEDEKİ KÜLÜBE İÇİN ÖRNEK BİR SİSTEM NELERDEN OLUŞUR VE KAÇ PARAYA MAL OLUR?
Sadece aydınlatma amaçlı 3-4 adet ampül ve telefon şarjı için elektrik kullanılacaksa 500-750 TL ye mal olan bir sistem yeterlidir.
Hazır satılan bu sistemlerde şunlar bulunur.
    - 1 Adet 12Volt, 10 veya 20 Watt Güneş Paneli (100-160 TL)
    - 1 Adet 10 Amper şarj kontrol cihazı (90 TL)
    - Gerekli kablolar ve konnektörler (50 TL)
    - 1 Adet 12 Volt 9 -15 Amper arası Akü (150-200 TL)
    - Ampuller ve duyları (50 TL)

Eğer külübede aydınlatma ve telefon şarjı dışında laptop, mini buzdolabı ve mini led televizyon da kullanmak isterseniz,
Sistemin maliyeti en az 2500-3000 TL aralığına çıkar. Bu sistemle matkap, ütü, büyük buzdolabı, büyük ve eski TV kullanamazsınız. Kullanabileceğiniz cihazlar 300 Watt'ı aşmamalı ve 50 watt üstü tüm cihazlar 1-3 saat gibi kısa süreli kullanılmalıdır.
Bu sistemde neler bulunur?
    1 Adet 12Volt, 165 - 200 Watt Güneş Paneli (500-650 TL)
    1 Adet 20 Amper şarj kontrol cihazı (150 TL)
    1 Adet 12 Volt 100 -150 Amper arası Akü (1250-2000 TL)
    1 Adet 600 Watt inverter (180 TL)
    Gerekli kablolar ve konnektörler (150 TL)

Eğer bir evin tüm elektrik ihtiyacını güneşten karşılamak isterseniz sistemi 3-5 kW ya çıkartmak ve 10-15 bin TL masraf yapmak gerekir. Güneşi az yerlerde bu rakam 20 bin TL yi aşabilir.
Örneğin 3KW çıkış gücü ve 600 Amper akü kapasitesi olan bir sistem gereksinimi şöyle olabilir.
   6x280 watt güneş paneli (6x790 = 4.740 TL)
   4x150 Amper Jel Akü (4x2000) = 8.000 TL)
   24 Volt, 3000 Watt akıllı inverter ( 2000 TL)
   Kablo ve soketler _____________( 260 TL)
+++++++++++++++++++Toplam=15.000 TL

Modern bahcecilikte hibrid yontem

Yükseltilmiş Kazısız Yataklarda Bahçecilik

Hobi bahçeciliği denildiği zaman son yıllarda dünyada iki yöntem akla geliyor.

1- Raised bed gardening (yükseltilmiş yatak bahçeciliği)

2- No dig gardening (kazısız bahçecilik)

Bunlara ben de bir ilave yapayım; Her ikisini birleşimi olan 

3- Raised no dig bed gardening (yükseltilmiş kazısız yataklarda bahçecilik)

Yükseltilmiş Sebze Yatakları Nedir?

Yabani otlarla ve zararlılarla mücadele, kardeş ve refakatçi bitkileri bir arada dikme, su ihtiyacını azaltma, toprağın verimli tabakasının kaybının önlenmesi gibi nedenlerle, etrafı çeşitli materyallerle sınırlandırılmış, tabanı kabaca bahçenin esas toprağından yalıtılmış sebze yataklarıdır.

Kazısız Bahçecilik Nedir?

Tabanı bahçenin esas toprağından yalıtılmış, kompost, torf, iyi yanmış hayvan gübresi, saman, temiz dere kumu gibi malzemeler serilmiş sebze yataklarında ekim - dikim yapmaktır. Bu sebze yatakları asla kazılmaz. eski bitkiler söküldükten sonra tırmıkla düzeltilir ve her seferinde 3-5 cm kompost eklenerek yeniden ekim dikim yapılır.

 

image credit: Charles Dowding 

Yükseltilmiş Kazısız Yataklarda Bahçecilik Nedir?

Etrafı tahta, taş ve benzeri materyalle sınırlandırılmış, tabanı bahçenin esas toprağından yalıtılmış sebze yataklarında, kazı yapılmadan, her ekim dikim öncesi taze kompost eklenerek yapılan bahçeciliktir.

 

Bitkilerde Besin Elementleri Eksikligi Nasıl Anlaşılır